صنایع ساختمانی و پروژه های عمرانی بر طبق آمار و ارقام منتشره ، از حیث میزان سرمایه و تعداد نیروی انسانی درگیر ، از بزرگترین صنایع کشور می باشند.
سازه های سبک پیش ساخته
رشد بالای جمعیت و افزایش میزان تقاضا، احساس نیاز به کم شدن مدت زمان تحویل پروژه های عمرانی و کاستن مدت زمان برگشت سرمایه سرمایه گذاری شده و دیگر عوامل از این قبیل موجب شده اند که نیاز به ایجاد تحول در روش های سنتی ساخت ساختمان روزبه روز بیشتر احساس شود.
صنعت ساختمان سازی در جهان بیش از صد سال پیشینه دارد و آغاز آن به زمانی برمی گردد که اولین تیرهای تی شکل ، به شکل صنعتی تولید شده و المانهای بتونی نیز با مقاطع مختلف در مقیاس و شیوه صنعتی تولید شد.
سازه های سبک پیش ساخته
در صورتیکه تکنولوژی ساختمان را به معنای ورود صنعت در ساخت ساختمان در نظر بگیریم، از حدود سال ۱۳۴۷ تکنولوژی ساختمان وارد کشور ما شد و نقطه اوج آن وقتی بود که ساختمان سازی به صورت انبوه سازی در برخی از شهرهای بزرگ همچون اصفهان (مجتمع ذوب آهن)، اهواز، تبریز، تهران و بعضی دیگر از شهرها آغاز گشت. این صنعت اغلب از کشورهای اروپایی همچون آلمان، هلند، انگلیس و فنلاند به کشورمان وارد شد.
تکنولوژی سازه های سبک پیش ساخته
تکنولوژی های ساختمان تنوع بسیاری دارند و هر یک خصوصیات و بالطبع محدودیتهای خاص خود را دارا می باشند .
سیستم سازه های سبک پیش ساخته را در حدود ۳۵ سال پیش یک فرد امریکایی برای اولین بار ابداع کرد.
مرحله صنعتی شدن آن حدود ۵-۶ سال طول کشید
در تکنولوژی سازه های سبک پیش ساخته ، اتصالات به شکل یکپارچه است .
بر خلاف روش Large Panel که اتصالات که به شکل کام و زبانه است.
در روش سازه های سبک پیش ساخته ، اتصالات به شکل جوش نقطه ای است و به عوض اینکه در ابتدا قطعات سنگین وحجیم بتنی در کارخانه ساخته شوند و سپس به هم متصل شوند، در ابتدا سازه به شکل شبکه های میلگردی که در میان آنها (بین دو شبکه میلگرد) یک لایه فوم پلی استایرن قرار داده می شود ، ساخته می شود و پانل های ساخته شده سبک در مکان احداث ساختمان به فنداسیون جوش داده می شوند و علاوه بر آنها دیوارها و سقف به هم جوش داده می شوند و به این شکل ساختمان با پانل های سبک برپا می گردد.
پس از این مرحله در همان مکان دیوارها و سقف و محل اتصالات به شکل همزمان بتن پاشی می گردند.
بتن را از طریق پمپ، با فشار هوا به پانل ها می پاشند که اصطلاحاً آن را “شات کریت” می گویند.
استفاده از این روش موجب ایجاد یکپارچگی در اتصالات شده، استحکام و پایداری ومقاومت سازه را در برابر نیروهای دینامیکی ایجاد شده از زلزله یا طوفان افزایش می دهد.
بنابراین معیار انتخاب روش سازه های سبک پیش ساخته ، استفاده از مزایای برتر آن در مقایسه با سایر تکنولوژیهای پیش ساخته دیگر است.
البته همچون دیگر صنایع ، در این صنعت نیز امکان دارد نوآوری هایی در دنیا دیده شود ، ولی با توجه به شرایط اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی، روش سازه های سبک پیش ساخته ، بهترین روش جهت ایران تشخیص داده شده است.
برای مثال تکنولوژی های جدید هزینه مسکن را خیلی افزایش می دهند که این مسئله با نیاز اکثر مردم ما به خانه های ارزان قیمت سازگاری ندارد ولی روش سازه های سبک پیش ساخته قیمت را بالا نمی برد.
ویژگی های مهم روش سازه های سبک پیش ساخته
۱) مقاومت در مقابل زلزله
در مناطق زلزله خیز همچون ایران، یکی از مهمترین پارامترها در ساخت ساختمان ، کاهش وزن ساختمان است.
بدلیل این که نیروهای زلزله با وزن ساختمان نسبت مستقیم دارند.
پس تکنولوژی انتخاب شده میبایست در جهت کاهش وزن حرکت کند.
بر خلاف شیوه سازه های سبک پیش ساخته در دیگر سیستم های پیش ساخته ، اتصالاتشان اغلب به شکل مفصلی و لولایی می باشد و بنابراین دارای وزن سنگین می باشند.
فقط در این سیستم است که تنها با ۸ سانتیمتر بتن می توان نیروهای سازه ۴ طبقه را در طبقه همکف تحمل کرد.
وزن نهایی ساختمان در این سیستم ، در مقایسه با دیگر روش های پیش ساخته و همچنین ساختمان های بتنی ، ۲۵ درصد کاهش می یابد؛ یعنی به هنگام وقوع زلزله ۲۵ درصد نیروی کمتر به ساختمان وارد می گردد.
۲) منعطف بودن در مقوله تولید و امکان حفاظت از معماری اسلامی و ایرانی
مقوله مهم دیگر در صنعت ساختمان سازی حفاظت از ملاک های فرهنگی و جلوه های معماری اسلامی و ایرانی به هنگام طراحی و ساخت نمای ساختمان ها می باشد.
انحناهایی که در گنبدهای مساجد وجود دارد، نقش و نگارهای ایرانی و اسلامی و دیگر موارد از نشانه های معماری اسلامی و ایرانی می باشد که در روش سازه های سبک پیش ساخته می توان از آنها محافظت کرد.
چرا که می شود پانل های سبک مورد نظر را به هر طرحی درآورد و پس از نصب آنها در محل مورد نظر ، بتن پاشی را بر روی آنها انجام داد.
روش سازه های سبک پیش ساخته ، حتی ساخت گنبدهای عظیمی را که به دلیل بالا بودن زیاد وزن، دشوار می باشد آسان تر می کند چرا که در این سیستم وزن سازه ها کاهش بسیاری یافته در حالی که مقاومت و استحکام آنها افزایش می یابد.
۳) ایمنی ساختمان
مبحث ایمنی، از مهمترین مقوله های صنعت ساختمان می باشد .
چون با سلامتی انسان ها سر و کار دارد.
در ساختمانهای سنتی از آنجا که ستونها و اسکلت فلزی، قسمت بیشتر بار ساختمان را تحمل می کنند.
با خارج شدن یک تیر یا ستون از محل اصلی خود ، کل ساختمان به ناگهان فرو می ریزد. در روش سازه های سبک پیش ساخته از آنجا که به جای استفاده از اسکلت فلزی ، از شبکه های میلگردی توزیع شده در دیوارها استفاده می شود .
بنابراین فروریزی ناگهانی اتفاق نمی افتد.
چرا که اتصالات و عوامل تحمل بار به صورت یکپارچه در تمام ساختمان وجود دارند.
۴) صرفه جویی در مقیاس کلان و دیگر مزایای ناشی از کاربرد روش سازه های سبک پیش ساخته
در صورتیکه به صرفه جویی هایی که در ظاهر کوچک به نظر می آیند، در مقیاس ملی بنگریم، به ارقام بالایی میرسیم که می تواند نقش بسزایی در رشد و شکوفایی اقتصاد کشور ایفا کند.
در زیر به برخی از مزایای ناشی از کاربرد تکنولوژی سازه های سبک پیش ساخته اشاره می کنیم :
- کاهش متوسط مقدار بکارگیری میلگرد فولاد از ۳۸ کیلوگرم در ساختمان های سنتی به ۳۴ کیلوگرم در سیستم سازه های سبک پیش ساخته
- کاهش استفاده از سیمان مصرفی در هزینه های ساختمان تمام شده
- ده درصد کاهش در هزینه تمام شده ساختمان
- کاهش وزن ساختمان (بعنوان مثال تنها بحث استفاده از فولاد ۱۲ کیلوگرم در هر متر مربع زیربنا، کاهش وزن اتفاق می افتد)
- کاهش مدت بازگشت سرمایه از حدود ۲ سال در شیوه سنتی به ۵ الی ۶ ماه در روش سازه های سبک پیش ساخته
- کاهش ضایعات مواد اولیه و استفاده بهتر از منابع ملی
- صرفه جویی در مصرف مقدار انرژی به علت عایق حرارتی بودن دیوارها، ناشی از بکارگیری پل استایرن در پانل ها
- افزایش عمر مفید ساختمان و همچنین افزایش میزان استحکام آن
- ایمنی بیشتر ساختمان ها در مقابل زلزله
- کاهش مقدار آلودگی های صوتی محیط بدلیل استفاده از پلی استایرن در پانل ها